Εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις

Εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις

Γενικά για το εισόδημα από μισθωτή εργασία και από συντάξεις

(άρθρο 12 παρ. 1 και 2 Ν. 4172/13)

• Το ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και από συντάξεις περιλαμβά­νει τα πάσης φύσης εισοδήματα σε χρήμα ή σε είδος που αποκτούνται μέσα στο πλαίσιο της υφιστάμενης, της παρελθούσης ή της μελλοντικής εργατικής σχέσης (άρθρο 12 παρ. 1 Ν. 4172/13).
• Θεωρείται ότι υφίσταται εργασιακή σχέση, όταν ένα φυσικό πρόσωπο παρέχει τις υπηρεσίες του (άρθρο 12 παρ. 2 Ν. 4172/13):
• στο πλαίσιο σύμβασης εργασίας, σύμφωνα με το εργατικό δίκαιο,
• με βάση σύμβασης προφορικής ή έγγραφης, με την οποία το φυσικό πρόσωπο αποκτά σχέση εξαρτημένης εργασίας με άλλο πρόσωπο, το οποίο έχει το δικαίωμα να ορίζει και να ελέγχει τον τρόπο, το χρόνο και τον τόπο εκτέλεσης των υπηρεσιών,
• όταν οι υπηρεσίες του ρυθμίζονται από τη νομοθεσία περί μισθολογίου και ειδικών μισθολογίων των υπαλλήλων και λειτουργών του Δημοσίου,
• όταν παρέχει τις υπηρεσίες του ως διευθυντής ή μέλος του Δ.Σ. εταιρίας ή κάθε άλλου νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας,
• όταν παρέχει τις υπηρεσίες του ως δικηγόρος έναντι πάγιας αντιμισθίας για την παροχή νομικών υπηρεσιών,
• όταν παρέχει τις υπηρεσίες του με βάση έγγραφες συμβάσεις παροχής υπη­ρεσιών ή με βάση συμβάσεις έργου, με φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή με νομικές οντότητες που δεν υπερβαίνουν τα 3 ή, εφόσον υπερβαίνουν τον αριθμό 3, τότε το ποσοστό 75% του ακαθάριστου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριό­τητα να προέρχεται από 1 από τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που λαμβάνουν τις πιο πάνω υπηρεσίες του και εφόσον δεν έχει την εμπορική ιδιότητα, ούτε διατηρεί επαγγελματική εγκατάσταση που να είναι διαφορετική από την κατοικία του.
• Φυσικά, δεν ισχύουν τα πιο πάνω (οπότε φορολογείται η περ. στ. ως “εισόδημα από επιχειρ. δραστηριότητα”, πολ.1047/15, ΔΕΔ 4237/19.10.18), όταν Ο φορολογούμενος αποκτά ήδη εισόδημα από μισθωτή υπηρεσία έστω από μία από τις παραπάνω περιπτώσεις α – ε (βλέπε και διευκρινίσεις στις σελίδες 15-16), ούτε και οι υπηρεσίες εγκατάστασης ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (ΔΕΔ 5046/18).

Ανείσπρακτες δεδουλευμένες αποδοχές: Εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις

• Για τις ανείσπρακτες δεδουλευμένες αποδοχές που εισπράττει καθυστερη­μένα ο δικαιούχος εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις σε φορολογικό (ημερολογιακό) έτος μεταγενέστερο, ως χρόνος απόκτησης του εισοδήματος αυτού θεωρείται ο χρόνος που εισπράττονται οι συγκεκριμένες αποδοχές, οπότε και φορολογούνται κατά το χρόνο αυτό. Αν όμως, οι αποδοχές αυτές αναγράφονται διακεκριμένα στην ετήσια βεβαίωση αποδοχών που χορηγείται στον δικαιούχο, ή προκύπτει με οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο το έτος στο οποίο ανάγονται, τότε υπο­βάλλονται τροποποιητικές δηλώσεις και φορολογούνται στα έτη αυτά που ανάγονται και υπάγονται σε φόρο με βάση τις διατάξεις του έτους που ανάγονται, χωρίς να επιβάλλονται κυρώσεις (άρθρο 8 παρ. 4 Ν. 4172/13, πολ. 1223/8.10.15, παρ. 4).

Ακαθάριστα εισοδήματα από μισθωτή εργασία και από συντάξεις

(άρθρο 12 παρ. 3 Ν. 4172/13)

Ως ακαθάριστα εισοδήματα από μισθωτή εργασία και από συντάξεις θεωρούνται τα εξής (άρθρο 12 παρ. 3 Ν. 4172/13):

• το ημερομίσθιο, ο μισθός, το επίδομα αδείας, το επίδομα ασθένειας, το επί­δομα εορτών, η αποζημίωση μη ληφθείσας άδειας, οι αμοιβές, οι προμήθειες, τα επιμίσθια και τα φιλοδωρήματα,
• τα επιδόματα περιλαμβανομένων του επιδόματος κόστους διαβίωσης, του επιδόματος ενοικίου, της αποζημίωσης εξόδων φιλοξενίας ή ταξιδιού,
• η αποζημίωση εξόδων στην οποία έχει υποβληθεί ο εργαζόμενος ή συγγενικό πρόσωπο του εργαζομένου,
• η παροχή οποιοσδήποτε μορφής που λαμβάνει ο εργαζόμενος πριν την έναρξη της εργασιακής σχέσης,
• οι αποζημιώσεις για τη λύση ή καταγγελία της εργασιακής σχέσης,
• οι συντάξεις που χορηγούνται από κύριο και επικουρικό φορέα υποχρεωτικής ασφάλισης, καθώς και από επαγγελματικά ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο,
• το ασφάλισμα που καταβάλλεται εφάπαξ ή με τη μορφή περιοδικής παροχής στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων,
• η κάθε άλλη παροχή που εισπράττεται έναντι υφιστάμενης, παρελθούσας ή μελλοντικής εργασιακής σχέσης (π.χ. επιδόματα, έκτακτα βοηθήματα, αποδοχές που καταβάλλονται αναδρομικά με δικαστική απόφαση κτλ.).
• τα κέρδη των φορέων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, σε ποσοστό μέχρι 35%, που διατίθενται μόνο στους εργαζόμενους, ανεξάρτητα αν είναι μέλη, φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών (Ν. 4430/31.10.16, άρθρο 12 παρ. 3 θ Ν.4172/13).

Διευκρινίσεις – Επισημάνσεις για το άρθρο 12 του Ν. 4172/13

• Ο μισθός του διευθυντή ή μέλους του Δ.Σ. κτλ. της παραπάνω περίπτωσης δ’ της παρ. 2 θεωρείται ως εισόδημα από μισθωτή εργασία και φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών της παρ. 1 του άρθρου 15 του Ν. 4172/13 με αναγωγή του μισθού σε ετήσια βάση, καθώς και με παρακράτηση ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (Δ12Α 1030493/17.2.14, Δ12Α 1039468/4.3.14, Δ12Α 55825/3.4.14).
• Εξαιρείται της εισφοράς για το έτος 2021 και 2022 (Ε2204/2020, Αρ. 121, Ν. 4799/2021).
• Όταν ο υπολογισμός του φόρου γίνεται με βάση την κλίμακα των μισθωτών – συ­νταξιούχων, τότε ισχύουν οι μειώσεις του φόρου, αλλά απαιτείται όμως και η ανάλογη συσχέτιση με τις αποδείξεις (πολ. 1085/20.3.2014).
• Ως “εισοδήματα” του άρθρου 12 παρ. 2βθεωρούνται και τα αμέσως πα­ρακάτω εισοδήματα (πολ. 1047/12.2.2015, ΔΕΑΦ 1112676/23.7.18):
• τα εισοδήματα των ασκούμενων δικηγόρων και σπουδαστών που πραγματοποιούν πρακτική εξάσκηση,
• τα εισοδήματα φυσικών προσώπων που απασχολούνται σε προγράμματα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας,
• οι αποζημιώσεις ανέργων και όσων παρακολουθούν επιδο­τούμενα σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης,
• τα εισοδήματα από προγράμματα “επανειδίκευσης, κατάρτισης και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας”,
• τα εισοδήματα που αποκτούν συμβασιούχοι έργου στα Κ.Ε.Π., Δημόσιο και λοιπά Ν.Π.Δ.Δ.,
• τα εισοδήματα που αποκτούν φοιτητές, μεταπτυχιακοί φοιτητές,υποψή­φιοι διδάκτορες κ.τ.λ. από τη συμμετοχή τους σε ερευνητικά προγράμματα, καθώς και τα εισοδήματα από περιστασιακή απασχόληση φοιτητών, νοικοκυρών, ανέργων κτλ. σε εργασίες έρευνας αγοράς, φωτορεπόρτερ – φωτοειδησεογράφων, συγκέντρωσης ερωτη­ματολογίων, συλλογής παλιών αντικειμένων ή σιδήρων κτλ. (ευκαιριακά εισοδήματα). Σε όλα τα πιο πάνω εισοδήματα των περιπτώσεων διενεργείται και παρακράτηση φόρου 20% (σύμφωνα με το άρθρο 60 του Ν. 4172/13).

Τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και υποχρεούνται να τηρούν βιβλία και στοιχεία

Τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και υποχρεούνται να τηρούν βιβλία και στοιχεία, για να υπαχθούν στην παραπάνω διάταξη 2 στ του άρθρου 12 του Ν. 4172/13 και να φορολογηθούν με την κλίμακα των μισθωτών θα πρέπει η επαγγελματική τους εγκατάσταση να είναι ίδια με την κατοικία τους ή να είναι η κατοικία που παραχωρήθηκε και δηλώνεται ως “φιλοξενούμενος”, αλλά στην περίπτωση αυτή όμως για το μέρος του ακινήτου που έχει παραχωρηθεί για την άσκηση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας προκύπτει τεκμαρτό μίσθωμα για τον παραχωρητή (πολ. 1047/12.2.2015). Εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις

Οι αμοιβές του αλλοδαπού μισθωτού υπόκεινται κανονικά σε παρακράτηση φόρου και σε εισφορά αλληλεγγύης

Οι αμοιβές του αλλοδαπού μισθωτού υπόκεινται κανονικά σε παρακράτηση φόρου και σε εισφορά αλληλεγγύης στην Ελλάδα από την Ελληνική θυγατρική, και ο αλλοδαπός υπάλληλος υποχρεούται επίσης να υποβάλλει φορολογική δήλωση γιαταεισοδήματα αυτά που αποκτά στην Ελλάδα (Α 1058536/30.4.15). Πάντως, από τους μισθούς της αλλοδαπής εκπίπτουν οι κρατήσεις που έχουν πραγματοποιήσει στην αλλοδαπή οι εργοδότες, όπως αυτές αναγράφονται στις βεβαιώσεις αποδοχών που προσκομίζονται για τη δήλωση του εισοδήματος αυτού στην Ελλάδα (Εγκ. ΔΕΑΦΑ/1060761/6.4.2017, 1118853/4.8.17).Το εισόδημα του μη ιατρικού προσωπικού που εργάζεται στα απογευματινά ιατρεία των νοσοκομείων, είναι εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες (ΔΕΑΦΑ 1033546/2.3.16)

• Τα πρόσωπα του άρθρου 12 παρ. 2 περ. στ δεν δικαιούνται την έκπτωση των δα­πανών του άρθρου 22 του Ν. 4172/13 (πολ. 1085/20.3.14). (Εκπίπτει μόνο το ποσό των εισφορών που τους αναλογεί και που καταβάλλεται από τα ίδια αυτά πρόσωπα, πολ. 1097/15).
• Αν για παράδειγμα, ο λογιστής “Α” έχει έδρα την κατοικία του και παρέχει υπηρεσίες με γραπτές συμβάσεις, π.χ. σε 5 επιχειρήσεις, από τις οποίες παίρνει ως ετήσια αμοιβή από την μία 14.000 ευρώ και από τις άλλες 4 επιχειρήσεις 1.000 ευρώ από την κάθε μία, τότε ο “Α”, το εισόδημα 18.000 ευρώ (14.000 + 1.000 X 4 = 4.000 = 18.000 ευρώ), μειωμένο κατά το ποσό των ασφαλιστικών εισφορών, το δηλώνει υποχρεωτικά για να φορολογηθεί ως “εισόδημα από μισθωτή εργασία”, διότι 14.000/18.000 = 77,78% > 75% (με τη μείωση του φόρου λόγω αποδείξεων κτλ.).
• Το άρθρο 12 παρ. 2 περ. στ’ ισχύει και για τις περιπτώσεις εκείνες που τα αντισυμβαλ­λόμενα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που λαμβάνουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες, έχουν φορολογική κατοικία ή μόνιμη εγκατάσταση στην αλλοδαπή (πολ. 1029/15.2.18).

Περιπτώσεις που δεν μπορούν να χαρακτηρίζονταν εισόδημα από εμπορική επιχείρηση

• Δεν μπορεί να υπαχθεί στο άρθρο 12 παρ. 2στ του Ν. 4172/13 το εισόδημα που χαρακτηρίζονταν από το Ν. 2238/94 ως “εισόδημα από εμπορική επιχείρηση” (όπως π.χ. η αμοιβή του αντιπροσώπου, του μεσίτη, του μεταφορέα κτλ.) (πολ. 1047/12.2.15), υπάγεται όμως το “εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα” (όπως π.χ. η αμοιβή του γιατρού, του λογιστού, του δικηγόρου κτλ., βλ. και σελίδα 172), εφόσον προηγηθεί έναρξη εργασιών και έγγραφη σύμβαση για την παροχή της σχετικής υπηρεσίας (πολ. 1087/11.5.18).
• Αν ο φορολογούμενος αποκτά εισόδημα από μισθωτή εργασία και εισόδημα της από μπλοκάκι τότε το εισόδημα από μισθωτή εργασία  θα φορολογηθεί με την κλίμακα του άρθρου 15 παρ. 1και με μεί­ωση του φόρου που προβλέπεται στο άρθρο 16 ( ενώ το εισόδημα της περ. στ μπλοκάκι” κτλ. θα φορολογηθεί με την ίδια κλίμακα του άρθρου 15 παρ. 1 χωρίς όμως τη μείωση του φόρου που προβλέπεται από το άρθρο 16 (σελ. 33) του ίδιου Ν. 4172/13.
• Οι αμοιβές, που καταβάλλονται από τους γυναικείους συνεταιρισμούς σε γυναίκες που συμμετέχουν σ’ αυτούς, εξαιτίας περιστασιακής απασχόλησης, φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών (Υπ. Οικ. 1075426/2.6.15).
• Οι τακτικές και οι τυχόν πρόσθετες αποδοχές των πολιτικών μηχανικών που υπογράφουν μελέτες για έκδοση αδειών δόμησης και επιβλέπουν την εκτέλεση έργων των εταιριών στις οποίες είναι υπάλληλοι, φορολογούνται ως “εισοδήματα από μισθωτή εργασία” (Εγγρ. Α 1133403/12.10.15).
• Οι αμοιβές (ο μισθός) που παίρνει ένας από τους εταίρους της Ο.Ε. ή Ε.Ε. κ.τ.λ. (προσωπικών εταιριών) π.χ. για τις “λογιστικές υπηρεσίες που παρέχει στην εταιρία” θεωρούνται ως “εισόδημα από εξαρτημένη εργασία”, εφόσον οι αμοιβές αυτές δεν αποτελούν μέρος από τις υπηρεσίες διαχείρισης ή εκπροσώπησης του εταίρου προς την εταιρία, οπότε και εκπίπτουν από την εταιρία ως δαπάνη (πολ. 1139/30.6.15).
• Όταν ο εργοδότης (η επιχείρηση) έχει τη φορολογική κατοικία του (δηλαδή τη μό­νιμη εγκατάστασή του) στην αλλοδαπή, τότε δεν προκύπτει υποχρέωση παρακράτησης ΦΜΥ κατά την καταβολή των αμοιβών ούτε αποστολής των σχετικών βεβαιώσεων για την παροχή των υπηρεσιών που γίνεται στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή (πολ. 1051/15, ΔΕΑΦΑ 1054130/4.4.16, άρθρο 12 παρ. 2 στ Ν.4172/13).